Türkiye, 8,9 milyon koloni ve 95 bin tonluk bal üretimiyle dünya ikincisi olsa da, 2025 verileri arıcılıkta koloni, üretici ve bal üretiminde düşüş yaşandığını ortaya koydu.

Küçük işletmelerde 1 kg bal üretim maliyeti 355 TL’ye ulaşırken, piyasa satış fiyatı 230 TL seviyesinde kaldı. Türkiye’deki arıcılık işletmelerinin yüzde 70’i zarar ediyor.

Ziya Şahin: “Sektörden kopuş başladı”

Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği Genel Başkanı Ziya Şahin, 2025 yılı arıcılık verilerini kamuoyuyla paylaştı. Türkiye’nin flora zenginliği ve arı ırkları açısından gen merkezi konumunda olduğunu vurgulayan Şahin, 8,9 milyon koloni ve 95 bin ton bal üretimiyle dünya sıralamasında ikinci sırada yer aldıklarını ancak bu başarının sürdürülebilirliğinin ciddi risk altında olduğunu söyledi.

“Arıcılık yalnızca bir meslek değil; bitkisel üretimin sigortası, biyolojik çeşitliliğin teminatı, kırsal ekonominin temel taşıdır” diyen Şahin, 2025 verilerinin koloni sayısı, arıcı sayısı ve bal üretiminde düşüş yaşandığını gösterdiğini belirtti. Yıllardır yeterli destek verilmemesi durumunda sektörden kopuşların yaşanacağını söylediklerini hatırlatan Şahin, “Ne yazık ki bu kopuş artık başladı” ifadesini kullandı.

Destek Politikaları Yetersiz, Mazot Desteği Yok

Şahin, tarımın diğer alanlarında çok yönlü destekler sağlandığını ancak arıcılığın yalnızca kovan başı destekleme ile sınırlı kaldığını eleştirdi. Bitkisel üretimde mazot, gübre, tohum; hayvancılıkta yem, aşı ve yatırım desteklerinin verildiğini hatırlatan Şahin, arıcıların hala mazot desteğinden yararlanamadığını vurguladı.

Arıcılığın gıda güvenliği, tozlaşma ve ekosistem dengesi açısından kritik bir rol oynadığını ifade eden Şahin, “Gezginci arıcılığın potansiyeli yüksek ancak bu alanda destekler yetersiz” dedi.

Maliyet Artıyor, Satış Fiyatı Yetişemiyor

Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği bünyesinde kurulan Arıcılık Ekonomisi Komisyonu, 2025 yılı süzme bal üretim maliyetlerini açıkladı. Analize göre, 1 kilogram kır çiçeği balının ortalama üretim maliyeti 325 TL olarak hesaplandı. Küçük işletmelerde bu maliyet 355 TL’ye kadar çıkıyor.

Geçtiğimiz yıl kovan başına ortalama bal verimi 11 kilogramken, bu yıl mevsim koşullarının etkisiyle 15–17 kilogram arası bir verim bekleniyor. Ancak Şahin, “Verimdeki bu artış küçük işletmelerde maliyet baskısını hafifletmeye yetmiyor” dedi.

Küçük İşletmeler Üretim Yaptıkça Zarar Ediyor

Piyasada 2025 yılı için öngörülen ortalama bal satış fiyatı 230 TL seviyesinde. Bu durum, küçük işletmelerin koloni başına ortalama 1.700 TL zarar etmesine yol açıyor. Türkiye’deki arıcılık işletmelerinin yaklaşık yüzde 70’i 100 koloni ve altı ölçekli. Şahin, “Sektörün büyük kısmı sürdürülemez hale geldi” uyarısında bulundu.

Taklit ve Tağşiş Tehdidi

Şahin, ekonomik sıkıntıların yanı sıra taklit ve tağşişli bal üretiminin de sektörü tehdit ettiğini söyledi. Şeker şuruplarının bala eklenmesi veya tamamen fabrikasyon üretimle “bal” yapılmasının hem tüketici sağlığını hem de gerçek üreticiyi mağdur ettiğini belirten Şahin, “Alın teriyle üretilen balın, merdiven altı üretimle aynı rafta satılmasına itiraz ediyoruz” dedi.

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın taklit ve tağşişle ilgili yürüttüğü çalışmaları olumlu bulduklarını ifade eden Şahin, denetimlerin güçlendirilmesi ve tüketici bilincinin artırılması gerektiğini vurguladı.

Çözüm Önerileri: “Arı Yoksa Tarım da Yok”

Şahin, arıcılığın ekonomik krizden çıkarılması ve sürdürülebilirliğin sağlanması için şu önerileri sıraladı:

• Arıcının emeğini koruyacak hakkaniyetli fiyat politikaları oluşturulmalı.

• Küçük ve orta ölçekli arıcılar desteklenmeli, girdi maliyetlerini azaltacak modeller uygulanmalı.

• Sözleşmeli arıcılık kamu eliyle yaygınlaştırılmalı, üretimden tüketime arı ürünleri kayıtlı ve izlenebilir hale getirilmeli.

• Yerli ırk ve ekotipler korunmalı, ıslah çalışmalarına ağırlık verilmeli.

• Arıcılık işletmelerine çalışan desteği sağlanmalı.

•  

“Arıcılık yalnızca bal üretmek değildir. Arıcılık, tarımın sigortasıdır, biyoçeşitliliğin teminatıdır, kırsalda tutunmaya çalışan binlerce ailenin yaşam biçimidir” diyen Şahin, “Eğer arıcılığımıza sahip çıkmazsak sadece bal değil, meyve, sebze ve tarımsal üretimin tamamı tehlikeye girecek” sözleriyle konuşmasını tamamladı. (24Saat Gazetesi)